فرآیند تکلم و صحبت کردن در یک سالگی با ایجاد صدا و گفتن کلمه شروع و پس از 2 سالگی به صورت جملهبندی در میآید و به مرور زمان و با بالا رفتن سن کودک و با رفتن به مدرسه از نظر دستور زبانی و بیان صحیح جملات کامل میشود .
ارگانها و دستگاههای تولید صوت و کلام از کورتکس مغز یا قشر تکلم در نیمکره چپ مغز به نام مرکز حرکتی تکلم شروع و تا هستههای کنترلکننده حرکات حلق در زبان، نای و حنجره در ساقه مغزامتداد مییابد و به طنابهای صوتی ختم میشود. اشکال در تکامل هرکدام از مناطق آناتومیک فوق ممکن است در تکلم و صحبت کردن تاثیر بگذارد. اختلال تکلم و صحبتی که از دوران کودکی شروع شود، علل مختلفی دارد که تاخیر در تکلم و اختلال تکاملی زبان شایعتر از موارد دیگر است.
تاخیر در تکلم به علت کری مادر زادی، اختلالاتی را به صورتهای زیر نشان میدهد:
1. تکلم منقطع
2. عدم توانایی در خواندن
3. اختلال در شروع صحبت
4. اختلال هنگام صحبت
5. اختلالات تکلم ناشی از شکاف مادر زادی کام
تاخیر تکامل تکلم
بیشتر کودکان بین یک تا 2 سالگی اولین کلمات و قبل از پایان 2 سالگی اولین جملات خود را میگویند. تاخیر در این اقدام باعث نگرانی در والدین میشود حال آنکه در مورد اول کودکان بدون عقبماندگی ذهنی و بدون اختلال شنوایی و بدون اختلال در سیستم عصبی مشکل تکلم دارند. اینها دارای هوشی طبیعی هستند و به مرور میتوانند صحبت کنند.
گروه دوم کودکانی هستند که تا 16 ماهگی هیچ کلمهای نمیگویند و تا 30 ماهگی جملهسازی نمیکنند که این کودکان مشکل اساسی در تکلم دارند و اغلب نیز عقبمانده ذهنی هستند.
اختلال تکلم با کری مادر زادی
تاخیر تکلم با کری از اساسیترین علل اختلال تکلم است و میتواند به علت استفاده از داروهای خطرناک و یا ابتلا به مننژیت یا سرخجه در زمان بارداری یا داشتن سابقه فامیلی اوتیسم باشد که در این موارد طفل به علت اختلال شنوایی صحبت هم نمیتواند بکند. با بررسی راههای مرکزی شنوایی و روشهای اودیومتری میتوان به این نوع اختلال تکلم پی برد.
اختلال تکلم مادر زادی به علت اختلال درتکامل راههای عصبی
در این بیماری کودک قادر به ایجاد هماهنگی بین تارهای صوتی و راههای عصبی ایجاد صوت و حرکات عضلات تنفسی نیست و پسرها بیشتر از دخترها دچار این بیماری میشوند.
دکتربهروز نیکنام / متخصص مغز و اعصاب
امیرحسین