نکات ایمنی در ازمایشگاه

نکات ایمنی در ازمایشگاه

1- از انجام شوخی های بی مورد اجتناب کنید.

2- قبل از انجام هر آزمایش باید موضوع و هدف آنرا دقیقاً مورد مطالعه قرار داد.

3- قبل از شروع هر آزمایش باید وسایل مورد نیاز را آماده کرد.

4- بوئیدن محلولهای شیمیایی کار بسیار خطرناکی است مخصوصا اگر ماده مورد نظر مجهول باشد.....

نکات ایمنی در ازمایشگاه

1- از انجام شوخی های بی مورد اجتناب کنید.

2- قبل از انجام هر آزمایش باید موضوع و هدف آنرا دقیقاً مورد مطالعه قرار داد.

3- قبل از شروع هر آزمایش باید وسایل مورد نیاز را آماده کرد.

4- بوئیدن محلولهای شیمیایی کار بسیار خطرناکی است مخصوصا اگر ماده مورد نظر مجهول باشد.

5- ضمن انجام آزمایش کلیه پدیده ها و تغییرات را باید با دقت زیر نظر داشت و نتایج حاصله را دور از حدث و گمان گزارش کرد.

6- پس از خاتمه هر آزمایش کمی صبر کنید تا چناچه ابزار و وسایل کار شما دراثر حرارت گرم شده اند بتدریج سرد شوند در صورتیکه دستگاه با منبع آب یا برق ارتباط دارند. ارتباط آنرا با منبع اصلی قطع کنید.

7- در آزمایشگاه حتماً از پوشش مخصوص و دیگر وسایل حفاظتی از قبیل عینک، دستکش، ماسک، در صورت لزوم استفاده کنید.

8- از راه رفتن بی مورد در آزمایشگاه اجتناب کنید.

 نکاتی که در حین انجام آزمایش باید به آنها توجه داشت:

1- در حین انجام آزمایش برای مشاهده واکنش صورت خود را مستقیم بالای ظرف یا دستگاه قرار ندهید .هنگام گرم کردن ظرف یا لوله آزمایش دهانه آنرا سمت خود یا دیگری نگیرید.

2- رعایت دقت و احتیاط در کار با وسایل و مواد شیمیایی از نکات بسیار ضروری است.سعی کنید دست شما به مواد شیمیایی آلوده نشود . برای برداشتن از محلولهای شیمیایی از پیپت های با سرپوش لاستیکی (پوار) , استفاده کنید.

3- موادی نظیر اسیدها ، فلزات فعال مثل سدیم ، گازها و مواد سمی را در صورت لزوم به اندازه مورد نیاز و با کمال احتیاط مصرف کنید .

4- قبل از برداشتن ظرف محتوی ماده شیمیایی برچسب مشخصات و تاریخ تهیه آنرا بخوانید و همیشه مقدار ماده را متناسب با مصرف انتخاب کنید.
5- هیچگاه مواد اضافی را به ظرف اصلی برنگردانید.پس از برداشتن ماده مورد  احتیاج ظرف را در جای خود قرار دهید.

6- پس از اتمام هر آزمایش لوازم مورد استفاده را تمیز بشوئید و هر یک را در جای مخصوص خود قرار دهید.

نکات زیر در خصوص رقیق کردن اسیدها لازم است رعایت شود: 

1- ظروف فلزی را نباید برای رقیق کردن مورد استفاده قرار داد.

2- در عمل بایستی همیشه اسید را در آب ریخته ، نه آب را در اسید زیرا اگر آب روی اسید ریخته شود تولید حرارت نموده که با ایجاد حباب های هوا ذرات اسید را شدیداً به اطراف پخش می کند.

3- پس از رقیق کردن باید مدتی بگذرد تا اسید بتدریج سرد شود سپس از آن استفاده نمود.

4- در موقع اضافه نمودن اسید غلیظ به آب سعی شود اسید را با پیپت برداشت و در موقع تخلیه در آب به جداره داخلی ظرف خاکی کرد و سپس با به هم زدن شیشه ای آنرا مخلوط کرد. 

روش و شرایط حفاظتی کار با اسیدها:

کار با اسیدها بسیار خطرناک است و فقط افرادیکه از خطرات ناشی از کار با اسیدها کاملاً اگاهی دارند باید با آنها کارکنند . مراقبتهای زیر را در آزمایشگاههایی که اسیدهای قوی و سایر مایعات سوزان موجود است و برای افراد احتمال خطر هست باید رعایت گردد.

1- وسایل مناسب وکافی برای شستشو موجود باشد تا چناچه اگر بدن یا لباس افراد  به اینگونه مایعات آلوده شد فوراً شستشو داده شود.

2- مقدار کافی داروی شستشو چشم باید همیشه در محل مناسب و با برچسب مشخص موجود باشد.

3- اگر خطر پخش شدن و ترشحات اسید در میان باشد باید لباسهای عایق اسید، عینک ، کلاه عایق اسید ، پوتین ، دستکش لاستیکی فراهم باشد.

4- ظروف محتوی اسیدها بخصوص اسید سولفوریک نبایستی در معرض تابش نور آفتاب قرار گیرد. آنها را در شیشه های کدر و دور ازآفتاب قرار دهید.

5- هنگام نقل و انتقال ظروف اسید قبل از حمل اینگونه ظروف بایستی سرپوش ظرف را کمی شل کرد و پس از تخلیه فشار آن درب آنرا محکم بست.

تشخیص محلولهای شیمیایی: 

یکی از مهمترین نکاتی که یک آزمایشگر و یا هر فردیکه بنحوی در آزمایشگاه با مواد شیمیایی کار می کند باید به آنها توجه داشته باشد نحوه تشخیص محلولهای شیمیایی و طرق شناسایی این محلولهاست . در آزمایشگاه حتماً باید روی محلولها و مواد شیمیایی برچسب خوانا و صحیح که حاوی اطلاعات لازم از محلول است باید نصب شود. 

از جمله مشخصات روی برچسب باید موارد زیر باشد:

1- اسم محلول یا ماده شیمیایی

2- درجه خلوص

3- تاریخ تهیه آن

4- نام تهیه کنننده آن در صورت لزوم 

اقدامات ایمنی هنگام کار در آزمایشگاه

·         استفاده از آزمایشگاه تنهـا منحصر به افرادی است که مجاز هستند.

·         ورود اطفـال و کودکان به آزمایشگاه اکیداً ممنوع می باشد.

·     استعمال دخـانیـات، خـوردن، آشامیـدن، نگهداشتن موادغذایی، نوشیدنی ها، تنباکو و استفاده از مواد آرایشی در آزمایشگاه مطلقاً ممنوع است.

·         استفاده از لنز تماسی چشمی، بدون استفاده از عینک محافظ، در آزمایشگاه توصیه نمی گردد.

·     به هنگام کـار و جابجایی مـواد شیمیایی، مواد خطرناک زیست محیطی یا مواد رادیوایزوتوپ در محیط آزمایشگاه، از روپوش های مخصوص آزمایشگـاه (که قد آن تا زانوی کاربر باشد) و ماسک های چشمی استفاده کنید.

·     موهای بلند خود را به هنگام کـار با مـواد شیمیایی، مواد خطرناک زیست محیطی، رادیوایـزوتوپ ها، یـا جابجایی ماشین آلات و تجهیزات آزمایشگـاهی، (در پشت سر خود) ببندید.

·     همواره آزمایشگاه و محل کار خود را تمیـز نمایید و مـواد شیمیایی، بیولوژیکی غیرضروری و تجهیزات بلامصرف را در محل مخصوص خود قرار دهید.

·         از جا گذاشتن بطری های مخصوص مـواد واکنش گر (پر یا خالی)، در کف آزمایشگاه خودداری کنید.

·     تنها با مـوادی کـار کنید که از میـزان اشتعـال پـذیری، واکنش دهی، سمیت و نیز روشهای صحیح جابجایی و ذخیره آنها و اقدامات اضطراری مربوطه آگاهی دارید.

·         خروجی ها و راهروها را در همة مواقع باز (و بدون هرگونه مانع) نگهدارید.

·         تا حد امکـان، از کار به تنهایی در محیط آزمایشگـاه خودداری کنید.

·     اگر طبیعت کـار شما اقتضاء می کنـد که به تنهایی در آزمایشگاه کـار کنید، بایستی حضور خود را به مسئول آزمایشگاه و یا همکاران دیگر اطلاع دهید.

·         هرگونه حـوادث و اتفاقات خطرناک را سریعاً به اطلاع سرپرست آزمایشگاه و مسئولین ذیربط برسانید.

حفظ و نگهـداری

·         خطرات ایمنی را با حفظ و نگهداری محیـط های کار در وضعیت مطلوب از بین ببرید.

·         حداقل دو خروجی باز (بدون مانـع) در آزمایشگاه تعبیـه شده باشد.

·         حداقل دو راهروی باز (بـدون مانـع) به طرف درهای خروجی آزمایشگاه ایجاد شده باشد.

·     همـواره، مواد و وسایـل غیر ضـروری را از روی میزهای کار، هـودهای بخار، کف آزمایشـگاه، راهروها و ... بـرداشته و در محل های مناسب قرار دهید.

·     نیـکمت هـا، میـزهای کـار و دیـگر سطـوح آزمایشگاهی را پس از هـر بار استفـاده با یک مـاده پـاک کننـده یـا ضـد عفونی کننده تمیز نمایید.

·         همـة تجهیـزات بایستی قبـل از استفاده بازرسی شوند.

·         شیشه آلات مورد استفـاده درآزمایشگـاه باید از جنس بروسیلیکات باشند.

·     در صورت استفاده از مواد پاک کننده دی کرومات یا اسید سولفوریک در آزمایشگاه، دقت کنید که پاک کردن فقط محدود به هود بخار باشد، در غیر این صورت کلریدهای سمی کلرومتیل از محلول کرومات/اسید سولفوریک آزاد می شوند.

·         سعی شـود از محـلول های پاک کنندة غیرکروماتی استفاده شود.

·     در صـورتی که آزمـایشها ناتمام مانده باشند، یادداشتی حاوی نوع مواد شیمیایی مورد استفاده، نام و نام خانوادگی آزمایشگر و شماره تماس او در کنار دستگاههای مورد استفاده قرار داده شود.

·         کف آزمایشگـاه را در همـة اوقـات خشـک نگهدارید.

·     در صورت ریـزش هرگونه مواد شیمیایی یا آب، کـف آزمایشگـاه را بلافاصـله تمیز کرده و با قراردادن علائـم هشـدار، دیگران را نسبت به خطرات بالقوه سُرخوردن آگــاه نمایید.

·     بر روی همة ماشین آلات و تجهیزات تحت تعمیر یا تنظیم، بایستی قبـل از آنـکه قابـل استفاده باشند، برچسب هشدار نصب گردد.

·     سیفون های کف آزمایشگاه و سینک ها بایستی به طور مرتب تخلیه شده و شسته شوند تا از خروج گـازهای نامطبـوع یا آزاد شدن بوی مواد شیمیایی در جلوگیری شود.

·     سیفون هایی که به طور مرتب مورد استفاده قرار نمی گیرند برای ممانعت از تبخیر آب بهتر است با 20-30 میلی لیتـر روغن معدنی پر شوند.

·         همة سیلندرهای گاز فشرده بایستی به طور محکم با زنجیر یا طناب بصورت ثابت بسته شوند.

·         سیلندرهای خـالی را علامت گذاری کنید و تمام اقدامـات حفاظتی و ایمنی را در مورد آنـها همـانند سیلندرهای پر رعایت کنید.

·         کلیه امور خـدمات و نگهداری بایستی توسط پرسنل متخصص و مجاز انجام پذیرد.

اقدامات لازم قبل از ترک آزمایشگاه

·         ضایعات آزمایشگـاهی را شناسایی، بسته بندی و طبق مقررات استاندارد به خارج از محیط آزمایشگاه منتقل کنید.

·        تجهیزات و وسایل خراب را خاموش و با رعایت مقررات استاندارد از محیط کار (و دسترس دیگران) خارج کنید.

·        سطوح کاری و کلیه تجهیزات مـورد استفاده را ضدعفونی کنید.

·        به هنگام اتمام کار و ترک آزمایشگاه، تجهـیزات و وسایل استفـاده نشده را به محل اصلی خود بازگردانید.

·        روپوش مخصوص آزمایشــگاه را در داخل آزمایشگـاه قرار دهید.

·        از خاموش بودن تجهیزات برقی و گازی مورد استفاده اطمینان حاصل نمایید.

·        دست های خود را با دقت بشوییـد.

·        درب آزمایشگاه را بسته و از قفـل بودن آن اطمینان حاصل نمایید

امیرحسین