آشنایی با وسایل آزمایشگاهی

آشنایی با وسایل آزمایشگاهی

نام و کاربرد وسایل آزمایشگاهی

1- لوله ی آزمایش : برای آزمایش های کیفی مایعات به کار می رود. و چندان دقیق نمی باشد....

آشنایی با وسایل آزمایشگاهی

نام و کاربرد وسایل آزمایشگاهی

1- لوله ی آزمایش : برای آزمایش های کیفی مایعات به کار می رود. و چندان دقیق نمی باشد.

2-ارلن مایر یک ظرف مخروطی با گردن نسبتا باریک در حجم های مختلف است. از ارلن مایر معمولا برای مخلوط کردن و حتی نگه داری مایعات و یا به عنوان جمع کننده محصول تقطیر در عمل تقطیر و یا جمع کننده مایع خارج شده از قیف جدا کننده در هنگام عمل استخراج نیز استفاده میشود . ارلن: ارلن (یا ارلن مایر) ظرف مخروط شکلی است که در اندازه های متفاوت درست می شود و قسمت بالای آن باریکتر و اندکی برگشته و قیفی شکل است، بدینوسیله هم می توان از ریختن مایع به بیرون جلوگیری کرد و هم می توان مایع را به داخل آن آسانتر ریخت..
کاربرد: ارلن ممکن است ساده یا مدرج باشد. از نوع مدرج آن برای برداشتن حجم معینی از مایع یا تعیین تقریبی حجم مایع استفاده می شود اما نوع ساده آن برای استفاده از کارهای گوناگون مانند گرم کردن مایع ها است..
ارلن خلا یک نوع ارلن است که دارای یک لوله در کنار و نزدیک به نوک آن میباشد که برای خروج هوا (به کمک پمپ مکنده) به کار می رود.

ارلن مایر                                                 ارلن تصفیه و قیف بوخنر

3- اجاق گاز بنزن: برای گرم کردن مایعات ومواد به کارمی رود .

4- قیفی است که داخل آن دارای یک سطح با تعداد زیادی سوراخ کوچک می باشد و از جنس چینی یا شیشه و یا پلی پروپیلن ساخته شده است و برای صاف کردن سریع و همچنین خشک کردن سریع همراه با یک صافی کاغذی و ارلن خلاء به کار می رود.  قیف بوخنر

5-قیف ساده که همانند یک قیف معمولی می باشد. برای تصحیل در ریختن مایعات در داخل بشر، ارلن و... به کار می رود.

6-بالن :بالن بر دونوع می باشد :بالن معمولی که خود بر دونوع ته گرد و ته صاف می باشد و بالن حجمی یا بالن ژوژه که بالنی است با گردن بسیار باریک و دراز که بر روی قسمتی از گردن آن خطی وجود دارد که حجم دقیق بالن را مشخص می کند. این ظرف برای محلول سازی دقیق و به حجم رساندن محلول ها و نیز رقیق سازی آنها مورد استفاده قرار می گیرد..                                       

بالن حجمی                      بالن ته صاف                          بالن ته گرد

 بالن ژوژه

7-بشر:
ظرف شیشه ای استوانه ای دهان گشاد است که معمولا به منظور مخلوط کردنوحرارت مواد و تهیه مواد لازم برای آزمایش مورد استفاده قرار میگیرد. به علت دقت کم در اندازه گیری و نیز دهانه گشاد، از آن به هیچ وجه برای حجم سنجی یا نگهداری مواد استفاده نمی شود.

8-استوانه مدرج:
استوانه ای است پایه دار در حجم های مختلف که از آن می توان برای برداشت و انتقال حجم های بزرگتر از پیپت استفاده کرد (دقت پیپت را ندارد).به استوانه ی مدرج با درجه ی ریز مزور گویند.                               

استوانه مدرج مزور

9-اسپاتول (کاردک):
وسیله ای است معمولا فلزی به شکل زیر و اشکال مشابه زیر که برای برداشتن و انتقال مقادیر ماده جامد به کار می رود.

10- پیپت :
پیپت دو نوع می باشد : پیپت حباب دار و پیپت مدرج. ازپیپت برای برداشتن اندازه ی دقیق مایعات استفاده می شود. در پیپت حباب دار فقط می توان حجم ثابتی از مایع را برداشت.طریقه ی برداشتن مواد به صورت مکش دهانی می باشد. برای برداشتن مواد سمی از پیپت سرنگدار یا پمپ پوآر استفاده میشود.                                        پیپت حباب دار                  پیپت مدرج

11- بورت :
بورت وسیله ای شیشه ای به صورت لوله دراز و باریک است که در انتهای زیری آن محلی برای خارج شدن محلول وجود دارد. بورت معمولا برحسب میلی لیتر درجه بندی و هر میلی لیتر نیز معمولاً خود به ده قسمت برابر تقسیم می شود.
کاربرد: در اندازه گیری حجم مایع ها به کار می رود.
طرز استفاده: شیر شیشه ای بورت را همواره باید با انگشتهای دست چپ گرفت و باز و بسته کرد. برتری این کار در این است که شیر به طرف داخل فشرده می شود و از شُل شدن آن و چکه کردن مایع از بورت جلوگیری می کند. درصورتی که با گرفتن شیر بورت با دست راست، شیر به تدریج به طرف بیرن کشیده می شود و در این صورت احتمال دارد محلول از بورت چکه کند.

12- پمپ پوار:
از پووار برای مکش استفاده می شود اما در صورتی که مواد سمی باشند قبل از استفاده از پووار باید از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنیم و آن را با آب امتحان کنیم.
طرز استفاده : دکمه آ برای خالی کردن هوای داخل پوار است.و دکمه بی برای مکش مواد سمی است. و دکمه ای برای خالی کردن مواد مکش شده می باشد.                                                                                  

13- بوته چینی (کروزه چینی) :
بوته آزمایشگاهی ظرف مخروطی (مخروط ناقص) شبیه انگشتانه است که لیه های آن کاملاً صاف و جداره های داخلی و خارجی آن صاف و صیقلی است. اگرچه بوته آزمایشگاهی را از جنس فلز (بویژه از نیکل). گرافیت و سفال (بوته گلی یا سفالی) نیز می سازند اما این بوته ها عمدتاً از جنس چینی تهیه می شود و معمولاً دارای سرپوش است..
کاربرد: از بوته در آزمایشـگاه معمولی برای اندازه گیری آب تبلور کات کـبود یا سولفات مس زاج سبز یا سولفات آهنو نمک قلیا یا کربنات سدیم به فرمول و همچنین برای ذوب قند، پارافین جامد و… استفاده می شود. چون بوته چینی در برابر گرما تا حدود 1200 مقاوم است، از آن در آزمایشگاه های شیمی تجزیه برای خشک کردن رسوب کردن رسوب و پختن رسوب در کوره الکتریکی استفاده می شود.
طرز کار: هنگام گرم کردن بوته باید آن را با گیره ویژه ای (گیره بوته) برداشت و در حفره مثلث نسوز مناسب، قرار داد. مثلث نسوز طبق شکل، به شکل مثلث است که از یک مثلث فلزی با سه قطعه روکش چینی نسوز ساخته شده است و از آن عمدتاً برای نگهداشتن بوته، به هنگام گرما دادن آن استفاده میشود. یک مثلث نسوز هنگامی برای یک بوته مناسب است که⅔ بوته در حفره آن قرار گیرد، در غیر این صورت حالت نامتعادلی پیدا می کند و در اثر ضربه کوچکی ممکن است بشکند.
چند نکته درباره بوته چینی:
اسیدها بر بوته اثر ندارند اما بازها سبب خوردگی بوته می شوند. برای پاک کردن بوته تا حد امکان نباید از اسیدها هم استفاده کرد. بوته های شکسـته را نباید دور ریخـت زیرا از خرده های آنها برای آب گیری الکل و تهیه اتیلن می توان استفاده کرد. (بوته شکسته را می توان خرد کرده، به عنوان ماده آبگیر مورد استفاده قرار داد. هنگامی که از بوته برای سنجش های وزنی استفاده می شود نخست باید بوته خالی را چندین بار در کوره الکتریکی در دمای معین (دمای لازم برای پختن رسوب) قرار داد و پس از سرد کردن، وزن کرد تا به وزن ثابت رسید. این کارها، یعنی: گرم کردن، سرد کردن و وزن کردن بوته تا رسیدن به وزن ثابت پیش از پختن هر رسوب الزامی است.

14- شیشه ساعت :
شیشه ساعت ابزاری است و همان طور که از نامش پیداست شبیه شیشه ساعت است و در اندازه های مختلف ساخته می شود.
کاربرد: از شیشه ساعت برای تبخیر سریع مایع ها و محلول ها استفاده می شود.
طرز استفاده: شیشه ساعت را مانند ابزار شیشه ای دیگر، باید شست و شو داد و در صورت لزوم آن را با دستمال خشک کرد. گاهی برای سرعت بخشیدن به عمل تبخیر، شیشه ساعت را در دهانه بشر قرار می دهند تا با جوشاندن آب درون بشر و گرم شدن شیشه ساعت با بخار آب جوش، عمل تبخیر و تبلور سریعتر انجام گیرد.

15- قطره چکان :
وسیله ای شیشه ای یا پلاستیکی است که یک طرف آن دارای حباب لاستیکی قابل ارتجاع و طرف دیگر آن یک میله شیشه ای (یا پلاستیکی) با نوک بسیار باریک است طول لوله قطره چکان با ارتفاع دهانه ظرف محتوای مایع مورد استفاده متناسب می باشد و از چند سانتی متر تجاوز نمی کند.
کاربرد: معمولاً از قطره چکان برای ریختن معرفها (فنل فتالئین، تورنسل، هلیانتین) و یا برداشتن محلول هایی که بخار سـمی تولید می کنند (مانند: اسید کلریدریک غلیظ، آب برم، آمونیاک و…) و یا محلول هایی که احتمال خطر آنها هنگام ریختن به دست و لباس زیاد است (مانند: محلول اسید سولفوریک غلیظ یا اسید نیتریک غلیظ) استفاده می کنند .
طرز کار: هنگام کار کردن با قطره چکان ابتدا با فشار دادن به لاستیک، هوای درون میله شیشه ای را باید خالی کرد و آن را به داخل مایع قرار داد. سپس با برداشتن فشار از روی لاستیک، مایع را به طرف میله شیشه ای کشید. پس از بالا کشیدن مایع، از مایع داخل آن، برای آزمایش استفاده کرد.

16- هاون چینی:
هاون چینی شبیه کپسول چینی است که ضخامت بدنه آن بیشتر است و لبه آن ممکن است صاف باشد. این ابزار دارای دسته ای است که آن هم از جنس چینی می باشد و از آن برای خرد کردن و نرم کردن مواد استفاده می شود.
کاربرد: اجسـام و مواد بسـیار سـخت با عمل ساییدن در هاون به صورت کاملاً نرم و پودر شده درمی آیند
طرز کار: ضمن کار کردن با هاون باید آن را با دست چپ محکم نگهداشت و با دست راست دسته آن را به صورت چرخشی در هاون گرداند و فشار به آن وارد کرد تا در اثر چرخیدن مواد، ساییده و نرم شوند.

17- توری و مثلث نسوز:
توری نسوز برای جلوگیری از برخرد مستقیم شعله به کار می رود و مثلث نسوز برای نگه داشتن مواد بر روی شعله کاربرد دارد.                               

مثلث نسوز                                                         توری

18- کریستالیزور:
برای استفاده در حمام روغن یا آب برای مواد استفادهمی شود و دارای دیواره ای کاملا صاف می باشد.
بعضی ظروف در آزمایشگاه در روده دار می باشند یعنی اگر کمی پارافین یا روغن سیلیکون به آن ها زده شود درب ظروف چفت شده و دیگر منفذی نخواهد داشت.

سردکننده (مبرد) (Condenser)

وسیله اى است تقریبا شامل دو لوله، که یک لوله داخلى است و یک لوله خارجى که این لوله خارجی لوله داخلى را در بر گرفته و بین جدار خارجى لوله داخلى و جدار داخلى لوله خارجى فاصله اى براى عبور مایع سرد کننده (معمولا آب سرد) وجود دارد.

روش کار به این صورت است که آب سرد از یک طرف لوله خارجى وارد و از طرف دیگر خارج میشود و در این بین مقدارىاز حرارت بخار که از یک طرف لوله داخلى وارد شده را میگیرد و بخار را سرد میکند و بخار سرد شده به صورت مایع از یکی از دهانه هاى لوله خارجى (بسته به حالت قرار داشتن سرد کننده) بیرون مى‌آید. از این وسیله معمولا در عمل تقطیر استفاده میشود.

سرد کننده بسته به نوع کارى که لازم است انجام شود انواع مختلفى دارد که در زیر شکل چند نمونه از آن آورده شده است.

تهیه: امیرحسین دهقان